Ծիծեռնակաբերդի հուշահամալիրը կառուցելու
գործում մեծ է եղել Հայաստանի կոմկուսի կենտկոմի առաջին քարտուղար Յակով Զարոբյանի
դերը:
1964թ. Հայաստանից մի խումբ
մտավորականներ նամակ են գրել ՀԿԿ կենտկոմին՝ խնդրելով թույլատրել կառուցել Մեծ
եղեռնի զոհերի հիշատակին նվիրված հուշարձան: Երկար դիմում-խնդրանքներից հետո վերջապես
1965թ. ՀԽՍՀ նախարարների խորհուրդն այդ հուշարձանը կառուցելու մասին որոշում է կայացրել:
Նույն թվականի ապրիլի 1-ին հայտարարվել է կոթողի լավագույն նախագծի համար մրցույթ, որին կարող էին մասնակցել նաև սփյուռքահայ ճարտարապետներ: Մրցույթի ավարտին ներկայացվեց մոտ 70 նախագիծ: Ըստ մրցույթը կազմակերպողների` այդ կոթողը պետք է մարմնավորեր նաև հայ ժողովրդի մաքառումներով լի կյանքը, նրա կենսունակությունը, ներկան և վառ ապագան:
<<Վերածնվող
Հայաստան>> հուշասյունը սլաքաձև է, դեպի երկինք է խոյանում 40 մ բարձրությամբ:
Այն խոր ակոսներով բաժանված է երկու մասի՝ մեծ և փոքր ընձյուղների, որոնք արտահայտում
են կյանքի շարունակականության, ազգի վերածննդի գաղափարը: Ըստ հեղինակների` հուշասյունը
բույսի ցողուն է, որը ցավի տապանը պատռել և դուրս է եկել՝ խորհրդանշելով շարունակվող
կյանքը:
Հավերժության տաճարը կառուցված է դեպի կենտրոն խոնարհվող բազալտե հսկա 12 մույթերով: 12 թիվն ընտրված է՝ ելնելով երկրաչափական օրենքներից: Դեպի տաճարի սրահը և հավերժական ջահն են տանում հարթակից իջնող անսովոր բարձր աստիճանները, որոնք այցելուներին ստիպում են խոնարհվել Եղեռնի զոհերի հիշատակի առջև:
Հուշասրահի խորքից մշտապես հնչում են Կոմիտասի, Մ. Եկմալյանի հեղինակած սգո մեղեդիները, որոնց հետ ներդաշնակորեն միահյուսվում է հավերժության կրակը: Կրակն արտահայտում է վերքի չսպիանալու, հավերժ մխալու գաղափարը: Կենտրոնական կլոր ծավալով այդ տապանը նույնպես, հեղինակների պատկերացմամբ, ճաքել է ցավի ուժգնությունից, պատռվել, և բացվել է վերքը:
Նույն թվականի ապրիլի 1-ին հայտարարվել է կոթողի լավագույն նախագծի համար մրցույթ, որին կարող էին մասնակցել նաև սփյուռքահայ ճարտարապետներ: Մրցույթի ավարտին ներկայացվեց մոտ 70 նախագիծ: Ըստ մրցույթը կազմակերպողների` այդ կոթողը պետք է մարմնավորեր նաև հայ ժողովրդի մաքառումներով լի կյանքը, նրա կենսունակությունը, ներկան և վառ ապագան:
Հավանեցի՞ր, դե տեղեկացրու ընկերներիդ`
Հուշահամալիրն
զբաղեցնում է 4500 քմ տարածք: Բաղկացած է հիմնական 3 կառույցներից՝ հա-վերժության տաճարը,
հուշասյունը և հուշապատը:
Համալիր տանող ճանապարհն անցնում է բազալտե սրբատաշ քարերով շարված 100 մ երկարությամբ հուշապատի կողքով, որի վրա փորագրված են Օսմանյան կայսրության ենթակայության տակ գտնվող հայաբնակ մի շարք խոշոր բնակավայրերի անուններ, որոնց բնակչությունը թուրքական ոճրագործության զոհ է դարձել: Հուշապատը նաև մի ուրույն պատնեշ է, որը հուշահամալիրը բաժանում է Հրազդանի հանդիպակաց ափի բնակելի տարածքից:
1996թ. հուշապատի հակառակ կողմում ամփոփվել են օտարազգի այն անհատների գերեզմաններից վերցված հողով լի սափորները, ովքեր բողոքի ձայն են բարձրացրել ընդդեմ Հայոց ցեղասպանության: Այդ նվիրյալներն են Արմին Վեգները, Հեդվիգ Բյուլը, Հենրի Մորգենթաուն, Ֆրանց Վերֆելը, Յոհաննես Լեփսիուսը, Ջեյմս Բրայսը, Ֆրիտյոֆ Նանսենը, Ֆայեզ էլ Ղուսեյնը, Անատոլ Ֆրանսը, Ջակոմո Գորինին, Բենեդիկտոս 15-րդը, Քարեն Եփփեն:
Համալիր տանող ճանապարհն անցնում է բազալտե սրբատաշ քարերով շարված 100 մ երկարությամբ հուշապատի կողքով, որի վրա փորագրված են Օսմանյան կայսրության ենթակայության տակ գտնվող հայաբնակ մի շարք խոշոր բնակավայրերի անուններ, որոնց բնակչությունը թուրքական ոճրագործության զոհ է դարձել: Հուշապատը նաև մի ուրույն պատնեշ է, որը հուշահամալիրը բաժանում է Հրազդանի հանդիպակաց ափի բնակելի տարածքից:
1996թ. հուշապատի հակառակ կողմում ամփոփվել են օտարազգի այն անհատների գերեզմաններից վերցված հողով լի սափորները, ովքեր բողոքի ձայն են բարձրացրել ընդդեմ Հայոց ցեղասպանության: Այդ նվիրյալներն են Արմին Վեգները, Հեդվիգ Բյուլը, Հենրի Մորգենթաուն, Ֆրանց Վերֆելը, Յոհաննես Լեփսիուսը, Ջեյմս Բրայսը, Ֆրիտյոֆ Նանսենը, Ֆայեզ էլ Ղուսեյնը, Անատոլ Ֆրանսը, Ջակոմո Գորինին, Բենեդիկտոս 15-րդը, Քարեն Եփփեն:
<<Վերածնվող
Հայաստան>> հուշասյունը սլաքաձև է, դեպի երկինք է խոյանում 40 մ բարձրությամբ:
Այն խոր ակոսներով բաժանված է երկու մասի՝ մեծ և փոքր ընձյուղների, որոնք արտահայտում
են կյանքի շարունակականության, ազգի վերածննդի գաղափարը: Ըստ հեղինակների` հուշասյունը
բույսի ցողուն է, որը ցավի տապանը պատռել և դուրս է եկել՝ խորհրդանշելով շարունակվող
կյանքը:Հավերժության տաճարը կառուցված է դեպի կենտրոն խոնարհվող բազալտե հսկա 12 մույթերով: 12 թիվն ընտրված է՝ ելնելով երկրաչափական օրենքներից: Դեպի տաճարի սրահը և հավերժական ջահն են տանում հարթակից իջնող անսովոր բարձր աստիճանները, որոնք այցելուներին ստիպում են խոնարհվել Եղեռնի զոհերի հիշատակի առջև:
Հուշասրահի խորքից մշտապես հնչում են Կոմիտասի, Մ. Եկմալյանի հեղինակած սգո մեղեդիները, որոնց հետ ներդաշնակորեն միահյուսվում է հավերժության կրակը: Կրակն արտահայտում է վերքի չսպիանալու, հավերժ մխալու գաղափարը: Կենտրոնական կլոր ծավալով այդ տապանը նույնպես, հեղինակների պատկերացմամբ, ճաքել է ցավի ուժգնությունից, պատռվել, և բացվել է վերքը:
Հավանեցի՞ր, դե տեղեկացրու ընկերներիդ`
Posted in: Հայաստան
.png "English"){kind=small}
0 коммент.:
Отправить комментарий